Zaburzenia przetwarzania sensorycznego wynikają z nieprawidłowości w dziecięcym układzie nerwowym. Pociechy dotknięte tym problemem wykazują trudności w prawidłowej interpretacji bodźców dochodzących z otoczenia. Jednocześnie terapia zaburzeń integracji sensorycznej może te problemy skutecznie wyeliminować. Zazwyczaj podczas zajęć terapeutycznych wykorzystuje się różnorodne materiały i pomoce. Jakie są więc ich rodzaje i jak wpływają na poprawę integracji sensorycznej u najmłodszych?
Pomoce do terapii integracji sensorycznej mają polepszyć przetwarzanie bodźców i wyregulować napięcie mięśniowe. Dzięki nim możliwe jest także zmniejszenie ilości zachowań autostymulujących oraz regulacja równowagi. Ich wykorzystanie – zarówno w domu jak i placówkach oświatowych – przynosi wiele korzyści. Jakie rodzaje pomocy dydaktycznych wyróżniamy?
Pierwszym rodzajem pomocy, wykorzystywanych w terapii integracji sensorycznej, są materiały proprioceptywne. Ich nazwa pochodzi od systemu proprioceptywnego, który popularnie nazywany jest czuciem głębokim. Układ ten odpowiada za:
Zaburzenia układu proprioceptywnego przejawiają się tym, że dziecko nie jest w stanie poprawnie określić ciężaru przedmiotów, swojego ciała i nie reaguje poprawnie na bodźce dotykowe. Materiały proprioceptywne to np. różnorodne kulki do masażu, piłki sensoryczne i wałki, które mają poprawić zdolność czucia głębokiego. Tego typu pomoce do terapii integracji sensorycznej pozwalają na stymulację receptorów zlokalizowanych na skórze dziecka. Dzięki nim pociecha nauczy się poprawnie klasyfikować bodźce, a także wykształcić naturalne odruchy celem np. uniknięcia bólu.
Wśród pomocy do terapii integracji sensorycznej warto wskazać także na materiały wibracyjne. Ich zadaniem jest również oddziaływanie na cały układ proprioceptyczny. Pomagają one dziecku zwiększyć świadomość własnego ciała poprzez przenoszenie wibracji na okolice kręgosłupa i karku. Do najpopularniejszych tego typu pomocy należą węże wibracyjne, którymi można wykonać masaż całego ciała. Zwykle do wyboru są różnorodne prędkości wibracji, co można dopasować do specjalnych potrzeb dziecka.
Materiały do stymulacji dotykowej mają za zadanie zwiększyć czucie dziecka i pomóc w poprawnym przetwarzaniu bodźców. Stymulacja dotykowa jest potrzebna do normalnego funkcjonowania w życiu codziennym. Dzięki odbieraniu bodźców np. o zagrożeniu dziecko będzie mogło wypracować naturalne odruchy obronne. Wśród pomocy do stymulacji dotykowej można wskazać na różnorodne pudła i panele, które posiadają inne wypełnienie, a także piłeczki z wypustkami czy maty o różnej fakturze. Dzięki takim materiałom dziecko nauczy się również poprawnej interpretacji kształtu drobnych przedmiotów.
Sensoryczne zabawki słuchowe jak np. instrumenty muzyczne, multisensoryczne pianki czy maty dźwiękowe pozwalają dziecku na interpretację dźwięków dochodzących z najbliższego otoczenia. Dzięki takiemu treningowi zarówno funkcje słuchowe jak i przedsionkowe dziecka ulegną znacznej poprawie. Dodatkowo zniwelowana zostanie niepewność grawitacyjna.
Ostatnim rodzajem pomocy do terapii SI są materiały do stymulacji wzrokowej. Występują one zazwyczaj pod postacią różnorodnych plansz fiksacyjnych czy tablic do syntezy wzroku bazujących na efektach świetlnych. Ich zadaniem jest wspieranie prawidłowego rozwoju percepcji wzrokowej. Wpływają one również na poprawę koncentracji oraz przyczyniają się do stymulacji obu półkul mózgu.
Zaburzenia integracji sensorycznej wynikają z drobnych uszkodzeń układu nerwowego dziecka. Nadrzędnym celem terapii SI jest stymulacja i pobudzanie receptorów, które odpowiedzialne są za przetwarzanie dochodzących bodźców. Choć wiele mówi się o „domowych” sposobach terapii SI, to jednak najlepsze efekty można uzyskać właśnie przy pomocy dedykowanych materiałów. Dają one znacznie większe możliwości stymulacji kilku zmysłów jednocześnie. Dodatkowo pomagają one w terapii poprzez zabawę, co znacznie ułatwi pracę terapeutom jak i rodzicom. Ich wykorzystanie jest wyjątkowo proste, a efekty są widoczne bardzo szybko.
